A Lenda do Lago de Sanabria: Unha Historia de Maxia e Misterio
Sanabria, unha terra rica en mitos e lendas, é coñecida polas súas historias de meigas, conxuros e criaturas míticas como o “llobu”. Unha das lendas máis célebres é a do orixe do Lago de Sanabria, unha narración que mestura a historia local con elementos sobrenaturais e que ten perdurado ao longo do tempo, talvez anticipando la traxedia real acontecida en Ribadelago.
Orixe da Lenda #
Segundo a lenda, un día chegou á aldea de Valverde de Lucerna un peregrino pedindo esmola. Porén, os habitantes do pobo, coñecidos pola súa falta de caridade, rexeitárono. Só unhas mulleres panadeiras, que traballaban no forno do pobo, apiadaronse del. Permitiron que o peregrino se resgardase do frío e ofreceronlle un anaco de masa para cocer. Sorprendentemente, a masa creceu tanto que saíu do forno, un feito milagroso que revelou a verdadeira identidade do peregrino: Xesucristo.
O home, descontento coa falta de compaixón dos habitantes, anunciou que inundaría a aldea como castigo. Entón, cravou o seu bastón no chan e proclamou:
“Aquí cravo o meu bastón
aquí saia un gargallón
aquí cavo o meu ferrete
que saia un gargallete.”
Ao dicir estas palabras, brotou un torrente de auga que inundou Valverde de Lucerna, creando o Lago de Sanabria. Só se salvou o forno onde coceran o pan, que hoxe é coñecido como a Illa das Moras, a pequena illa no lago.
O Misterio das Campás #
Outra parte intrigante da lenda narra o intento de rescatar as campás da igrexa somerxida. Os veciños intentaron sacalas usando dous bois ben alimentados. Porén, un dos bois, logo de ser ordenado, non tiña a forza suficiente para levantar a campá, mentres que o outro, máis robusto, animábao:
“Tira boi bragau
que o leite quí ordeñarum
polo llomu lle foi echau
Ven aquí bragau.
-Non podo, quíestoy ordeñau, contestoulle”
Así, a campá que non puido ser rescatada quedou no fondo do lago, repicando na noite de San Xoán, segundo a lenda.
Orixes Históricas e Culturais #
A lenda do Lago de Sanabria ten as súas raíces en antigos relatos medievais e mitos. No ano 1109, o monxe francés Aymeric Picaud relatou no Codex Calixtinus, unha guía de peregrinos a Santiago de Compostela, as fazañas de Carlomagno na península ibérica. Segundo o texto, Carlomagno destruíu tres cidades que se resistiron á súa conquista, maldicíndoas a quedar en ruínas para sempre. Unha destas cidades era Lucerna Ventosa, que se identificaba cunha cidade somerxida nun lago, similar á lenda de Sanabria.
Os estudosos cren que Picaud puido inspirarse na cidade suíza de Lucerna, famosa na Idade Media por unha lenda similar. Dicíase que Lucerna estaba construída xunto a un lago que contiña unha cidade somerxida, destruída polo emperador Carlomagno. Esta narrativa foi adaptada ao entorno español, probablemente a través da conexión entre os monxes cistercienses do Mosteiro de Carracedo, preto do Lago de Carucedo, e os monxes do Mosteiro de San Martín de Castañeda, en Sanabria.
A Transmisión da Lenda #
A adaptación da lenda de Lucerna a Sanabria puido ser facilitada pola comunicación entre os mosteiros cistercienses da rexión. En Sanabria, a historia adquiriu un ton máis relixioso, co peregrino como unha figura divina que castigaba a falta de caridade dos habitantes. Este elemento de xustiza divina resoou fortemente na cultura local, contribuíndo á perduración da lenda.
A lenda do Lago de Sanabria non só é unha parte integral do folclore local, senón que tamén reflicte as interaccións culturais e as influencias literarias da época medieval. É un testemuño do poder das historias orais para moldear a identidade cultural dunha rexión.