A Catástrofe de Ribadelago: Unha Traxedia Inesquecible
A catástrofe de Ribadelago ocorreu na madrugada do 9 de xaneiro de 1959, cando a presa de Vega de Tera rompeu, liberando case 8 millóns de metros cúbicos de auga que inundaron o pobo de Ribadelago en Zamora, España. Este tráxico evento resultou na morte de 144 dos 532 habitantes do pobo, marcando un dos desastres por rotura de presa máis devastadores na historia de España.
Antecedentes #
A presa de Vega de Tera era parte do sistema hidroeléctrico coñecido como o salto de Moncabril, construído pola empresa Hidroeléctrica Moncabril. Este sistema incluía varios lagos artificiais e canles destinados á xeración de enerxía hidroeléctrica. Non obstante, as deficiencias estruturais da presa, xunto cunha construción de baixa calidade, estableceron o escenario para o desastre.
O Desastre #
Na fatídica noite do 9 de xaneiro, un sector de máis de 150 metros do muro de contención da presa derrubouse. A avalancha de auga resultante avanzou rapidamente polo val, alcanzando o pobo de Ribadelago, situado oito quilómetros río abaixo, en cuestión de minutos. Os residentes apenas tiveron tempo para reaccionar ao forte estrondo da ruptura antes de que a auga os arrastrara. A maioría das edificacións foron destruídas e só se recuperaron 28 corpos das 144 persoas desaparecidas, moitos deles arrastrados cara ao Lago de Sanabria.
Causas do Desastre #
As investigacións posteriores revelaron que a catástrofe foi o resultado de graves deficiencias na construción da presa. O consultor Ricardo Fernández Cuevas, encargado de analizar as causas, concluíu que a rotura se debeu a unha cimentación superficial e á mala calidade da rocha subxacente. Especificamente, os contrafuertes da presa, que deberían ter proporcionado soporte estrutural, estaban mal asegurados e foron incapaces de resistir a presión acumulada da auga.
Consecuencias #
A traxedia de Ribadelago non só causou unha enorme perda de vidas, senón que tamén desencadeou un amplo movemento de solidariedade tanto a nivel nacional como internacional. Recadáronse millóns de pesetas en donativos, incluíndo fondos dun partido benéfico de fútbol entre xogadores do Real Madrid, Atlético de Madrid e o Fortuna de Düsseldorf. Non obstante, moitas das indemnizacións prometidas nunca chegaron ás vítimas ou as súas familias.
No ámbito legal, o xuízo pola catástrofe celebrouse en marzo de 1963 en Zamora. Hidroeléctrica Moncabril, a empresa responsable, foi condenada a pagar 19.378.732 pesetas (uns 116.468,52€), mentres que varios dos seus enxeñeiros e peritos foron sentenciados a un ano de prisión menor por imprudencia temeraria. A pesar disto, moitos dos condenados foron posteriormente absoltos ou indultados.
A catástrofe tamén tivo repercusións na regulación de presas en España. En 1962, aprobouse a “Instrución para Proxecto, Construción e Explotación de Grandes Presas”, e estableceuse o “Servizo de Vixilancia de Presas” para garantir a seguridade e cumprimento das novas normas.
Consecuencias #
A traxedia de Ribadelago non só causou unha enorme perda de vidas, senón que tamén desencadeou un amplo movemento de solidariedade tanto a nivel nacional como internacional. Recadáronse millóns de pesetas en donativos, incluíndo fondos dun partido benéfico de fútbol entre xogadores do Real Madrid, Atlético de Madrid e o Fortuna de Düsseldorf. Non obstante, moitas das indemnizacións prometidas nunca chegaron ás vítimas ou as súas familias.
No ámbito legal, o xuízo pola catástrofe celebrouse en marzo de 1963 en Zamora. Hidroeléctrica Moncabril, a empresa responsable, foi condenada a pagar 19.378.732 pesetas (uns 116.468,52€), mentres que varios dos seus enxeñeiros e peritos foron sentenciados a un ano de prisión menor por imprudencia temeraria. A pesar disto, moitos dos condenados foron posteriormente absoltos ou indultados.
A catástrofe tamén tivo repercusións na regulación de presas en España. En 1962, aprobouse a “Instrución para Proxecto, Construción e Explotación de Grandes Presas”, e estableceuse o “Servizo de Vixilancia de Presas” para garantir a seguridade e cumprimento das novas normas.
Reconstrución e Legado #
Despois do desastre, o goberno español, baixo a ditadura de Franco, decidiu construír un novo pobo para realoxar aos sobreviventes, coñecido inicialmente como Ribadelago de Franco, e posteriormente simplemente Ribadelago o Novo. Este situouse a un quilómetro ao sueste do Ribadelago orixinal, que agora se coñece como Ribadelago o Vello. A presa de Vega de Tera quedou abandonada, as súas ruínas permanecen como un recordatorio sombrío do desastre.
A catástrofe de Ribadelago deixou unha marca indeleble na memoria colectiva da rexión e de España en xeral. Non só pola magnitude da traxedia, senón tamén pola demostración de solidariedade que seguiu. Hoxe en día, Ribadelago é un lugar de memoria e reflexión, recordando tanto ás vítimas como aos erros que levaron a este tráxico evento.